όροι δόμησης

Τομέας Δομικών έργων, Δομημένου Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού, Β’ ΕΠΑΛ, Μάθημα: Δομημένο Περιβάλλον και Πολεοδομικές Εφαρμογές

Πολεοδομία 1

Τομέας Δομικών έργων, Δομημένου Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού, Β’ ΕΠΑΛ, Μάθημα: Δομημένο Περιβάλλον και Πολεοδομικές Εφαρμογές

Σκέψεις πάνω στο κοινό Α της αρχιτεκτονικής από μια ΠΕ12.02*

corby.kΣτις 17 και 18/10/2017 πραγματοποιήθηκε στην Σχολή Αρχιτεκτόνων διημερίδα με τίτλο «προς το κοινό Α της Αρχιτεκτονικής» και υπότιτλο «η απουσία διαρκούς δημόσιας αρχιτεκτονικής μόρφωσης και καλλιέργειας».
Η σχολή αρχιτεκτόνων και κατά συνέπεια ο κλάδος σε ένα μεγάλο ποσοστό, χαρακτηρίζεται από ελιτισμό. Οι αρχιτέκτονες θεωρούμε εαυτούς ελίτ της τέχνης και της επιστήμης και ρυθμιστές της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ζωής των ανθρώπων. Μικρό δείγμα αυτού του ελιτισμού είναι η μικρή παρουσία εκπαιδευτικών, ακόμα και αρχιτεκτόνων εκπαιδευτικών, από την διημερίδα που έχει θέμα την αρχιτεκτονική στην εκπαίδευση.
Ο ελιτισμός μας οφείλεται εν μέρει και στον τρόπο πρόσβασης στην σχολή, ο οποίος απαιτεί εκτός από πολύ υψηλή βαθμολογία στις πανελλαδικές εξετάσεις και πολύ καλό βαθμό σε δύο ειδικά μαθήματα, το γραμμικό και το ελεύθερο σχέδιο τα οποία δεν διδάσκονται σε όλα τα σχολεία, ενώ και όπου διδάσκονται δεν διδάσκονται επαρκώς αφού είναι ένα δίωρο μάθημα επιλογής. Έτσι λοιπόν, οι επιτυχόντες του σχεδίου στην συντριπτική τους πλειονότητα έχουν μάθει σχέδιο σε ιδιωτικά φροντιστήρια τα οποία αφενός δεν υπάρχουν στην επαρχία, αφετέρου έχουν ένα σημαντικό κόστος το οποίο δεν μπορούν να καλύψουν όλες οι οικογένειες. Άρα, εκ των πραγμάτων, η σχολή μας απευθύνεται σε παιδιά των αστικών κέντρων με σχετική οικονομική άνεση.
Όταν φοιτούσα εγώ στη σχολή, το ποσοστό των συμφοιτητών μου που ήταν από την επαρχία (όχι από μεγάλες πόλεις δηλαδή) ήταν περίπου 20% και το ποσοστό των αποφοίτων δημόσιων σχολείων δεν ξεπερνούσε το 40%. Ως απόφοιτος δημόσιου σχολείου επαρχιακής κωμόπολης με γονείς μικροαστούς, αρκετές φορές ένιωσα άσχημα όταν οι διδάσκοντες υπέθεταν ότι «φαντάζομαι όλοι έχετε πάει στο Παρίσι» ή (και αυτό ελέχθη κατά λέξη) «δεν πιστεύω να έχουμε εδώ κανέναν από κανένα επαρχιακό σχολείο της πυρκαγιάς». Ενδεχομένως αυτά να έχουν αλλάξει μετά από 3 δεκαετίες αλλά μου φαίνεται κάπως απίθανο να συμβαίνει αυτό καθώς η πρόσβαση στη σχολή έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολη από τότε.
Παράλληλα, οι 3 δεκαετίες που έχουν περάσει, έχουν επιφέρει μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο που σχεδιάζουμε: τα πανάκριβα πενάκια δεν χρησιμεύουν πια παρά μόνο στους μαθητές του σχεδίου. Γιατί είναι τόσο σημαντικός παράγοντας για την εισαγωγή ενός παιδιού στην σχολή το τέλειο μελάνι, μια σχεδόν άχρηστη δηλαδή δεξιοτεχνία και όχι κάτι πιο δημιουργικό; Γιατί να μην αρκεί η ικανότητα να σχεδιάσει με μολύβι μια τομή όταν του δίνεται μια κάτοψη για παράδειγμα, ώστε να διαπιστώσουμε ότι καταλαβαίνει το σχέδιο; Μήπως ήρθε η ώρα να αναθεωρήσουμε την εξέταση του ειδικού μαθήματος και να το αντικαταστήσουμε με κάτι το οποίο θα μπορεί να διδαχθεί επαρκώς στο δημόσιο σχολείο και δεν απαιτεί ακριβό εξοπλισμό, ώστε να είναι προσιτό σε όλους τους μαθητές;
Ακούστηκε από κάποιον στην διημερίδα ότι οι φοιτητές που έρχονται στο πρώτο έτος δεν είναι καλά προετοιμασμένοι. Όποιος, όμως, είναι μέσα στα σχολεία, ξέρει ότι οι εισαχθέντες στην αρχιτεκτονική είναι η αφρόκρεμα των μαθητών. Οι μαθητές των δημόσιων σχολείων στην εποχή της κρίσης είναι παιδιά μιας νέο-διαμορφωμένης εργατικής τάξης, σε μεγάλο ποσοστό τους παιδιά μεταναστών, παιδιά χωρίς μορφωτικό κεφάλαιο, και κυρίως παιδιά χωρίς όραμα, χωρίς αισιοδοξία, χωρίς πίστη. Παιδιά συνδεδεμένα μόνιμα με μια οθόνη (κινητού, τάμπλετ, υπολογιστή), σε τέτοιο βαθμό που χάνουν την αίσθηση του χώρου και βασικές δεξιότητες των χεριών και των ματιών τους.
Για τα παιδιά αυτά χρειάζεται να υπάρχουν στα σχολεία μαθήματα που να λειτουργούν αντισταθμιστικά στην εξάρτησή τους από την οθόνη, και ένα από αυτά τα μαθήματα είναι το γραμμικό ή αρχιτεκτονικό σχέδιο (είναι ακόμα το ελεύθερο σχέδιο, τα εικαστικά, η τεχνολογία). Επιπλέον το σχέδιο είναι ένα μάθημα μέσα από το οποίο τα παιδιά αποκτούν αίσθηση του χώρου και της κλίμακας, αίσθηση της μορφής και της ομορφιάς, δομημένη σκέψη, αρχιτεκτονική αντίληψη.
Μέσα στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν αρχιτέκτονες, υπάρχουμε εμείς. Είμαστε λίγοι, είμαστε υποβαθμισμένοι σε «καθηγητές δευτερευόντων μαθημάτων», δεν μας αναθέτουν μαθήματα που δικαιωματικά θα έπρεπε να διδάσκουμε γιατί τα γνωρίζουμε καλά (όπως τα εικαστικά της Α’ λυκείου τα οποία μπορούν να διδάξουν μόνο καλοτεχνίτες και φιλόλογοι), αλλά υπάρχουμε, έχουμε κατάρτιση και εμπειρία και έχουμε πολλά να πούμε και να κάνουμε.
Όταν, λοιπόν, μιλάμε για αρχιτεκτονική στην εκπαίδευση, υπάρχει μια βάση πάνω στην οποία μπορούμε να πατήσουμε: Έχουμε ένα πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα του οποίου η διδασκαλία θα έπρεπε να γενικευτεί σε όλα τα παιδιά, γιατί όλα τα παιδιά θα έχουν κέρδος από την επαφή τους με το γραμμικό σχέδιο, με τρόπο τέτοιο ώστε να μην χρειάζεται να πάνε στα φροντιστήρια προκειμένου να δώσουν εξετάσεις για την αρχιτεκτονική και τις άλλες σχολές που απαιτούν γνώσεις σχεδίου. Εχουμε και μια κατηγορία εκπαιδευτικών που είναι αρχιτέκτονες και μπορούν να διδάξουν περισσότερο από επαρκώς μια σειρά από μαθήματα που προάγουν την αρχιτεκτονική μόρφωση και καλλιέργεια.

 

Ας αρχίσουμε από εκεί.
Γεωργία Βαλωμένου,
Αρχιτέκτων, Εκπαιδευτικός δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
*ΠΕ12.02 είναι ο κωδικός ειδικότητας για τους αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση
το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στο blog “προς το Α της Αρχιτεκτονικής“